‌خانواده مهمترین نهاد اجتماعی است که برجامعه ارتباط موثر و متقابلی دارد ، بطوری ‌که اختلال در خانواده و یا بقای آن اثراتی را متوجه جامعه خواهد کرد. از این رو رابطه بین زوجین در جهت تحکیم خانواده از جمله عوامل موثر در حفظ بنیان خانواده محسوب می‌شود و نقص آن به طور قطع بنیان خانواده را تحت تاثیر قرار خواهد داد، بر همین اساس هنگامی که دو شخص با یکدیگر ازدواج می کنند رابطه زوجیت شکل می گیرد، در طول این رابطه‌ ، وفاداری ‌زوجین نسبت به یکدیگر موجب ثبات و آرامش در بین آنان خواهد شد . ‌اساسا در روابطی که اشخاص با یکدیگر شریک هستند انتظار دارند که طرف مقابل آنها از هر نظر وفادار باشد و هنگامی که این تعهد در قالب ازدواج و زندگی مشترک باشد، قطعا مسئولیت بیشتری را متوجه اشخاص می‌کند. بدین‌سان بی‌وفایی زوجین نسبت به همدیگر یا به عبارتی خیانت‌زناشویی از جمله مهمترین چالش‌های زندگی مشترک محسوب می‌شود که در روابط بین زن- شوهر تبعات منفی را بوجود می‌آورد و این امر برای فرزندان حاضر در این خانواده‌ها نیز به شدت تاثیرگذار است. لذا در پی افزایش طلاق قانونی، عاطفی، همچنین ‌قتل‌های ناموسی که به دلیل خیانت زوجین شکل می‌گیرند و همچنین نرخ قابل توجه روابط فرا زناشویی، لازم است روان‌شناسان، جامعه‌شناسان بطور خاص به این آسیب بپردازند. در بررسی های روش شناسانه که تعدادی از صاحب نظران در کشور های مختلف انجام دادند به این  نتیجه رسیدند که معنای خیانت در هر فرهنگ و هر رابطه متفاوت است به عنوان مثال آبراهام ، کرامر، فرنانس و ماهلر (۲۰۰۳) عنوان کردند که خیانت عاطفی برای زنان و خیانت جنسی برای مردان دردناک تر است . همچنین روابط حل‌ نشده زمان مجردی (خصوصاً دوران کودکی و بلوغ ) و کاهش صمیمیت بین زوجین هم از دلایلی هستند که می‌تواند زمینه‌های بوجود آمدن روابط فرازناشویی را تقویت کند. بر همین اساس میل به درگیر شدن در روابط خارج از محیط زناشویی در خصوص یکی از زوجین که بیشترین کمبود را احساس می‌کند، افزایش یافته است. باید اظهار داشت که در روابط فرازناشویی زنان، غالبا ابتدا درگیری عاطفی در آنان شکل می‌گیرد و در پی‌گذر مدت زمانی امکان دارد به روابط جنسی ختم گردد اما در خصوص مردان ممکن است این قضیه برعکس شکل گیرد.  این تفاوت ها بر اساس باورهای زوج نسبت به یکدیگر است به دلیل نقش های متفاوت زنان و مردان در هر فرهنگی که اغلب گوناگون است و فرض های مربوط به خیانت نیز که ناشی از ارزش های مختلف هر فرهنگ است مسأله خیانت پیچیده تر می شود .

پن و همکاران (۱۹۹۷) عنوان کردند که درمانگران زمانی که با اقلیت های قومی کار می کنند باید به معانی منحصر به فرد خیانت در آن فرهنگ توجه کنند در این مورد تشخیص دیدگاه های مذهبی در مورد خیانت نیز حائز اهمیت است .

 رابطه فرازناشویی باعث می‌شود زوجین با آن که زیر یک سقف زندگی می‌کنند، روابط عاطفی آنها دچار اختلال گردد و به مرور نسبت به یکدیگر بی‌تفاوت شوند و در کنار شخص ثالث احساس آرامش کاذبی داشته باشند و به مرور امکان وقوع طلاق قانونی و یا حفظ رابطه زوجیت اما همراه با خیانت شکل گیرد و منجر به مشکلات بعدی می‌گردد.

آسیب‌های روابط فرازناشویی

    شرایط گذر از سنت به مدرنیته، خانواده‌ها را دچار بحران کرده است، از عوامل آسیب‌زای مهم عدم استفاده مناسب از شبکه‌های مجازی است. روابط فرازناشویی رابطه مستقیم و دوطرفه با طلاق دارد و اگر بتوانیم بحران طلاق را کنترل کنیم، می‌توانیم روابط فرازناشویی را هم کنترل کنیم، اما نباید بحران را انکار کنیم. مشکلات دوران گذار است، اما می‌شود تبعات آن را کاهش داد و آن را کنترل کرد. از جمله آسیب‌های مهم روابط فرازناشویی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• شکل‌گیری طلاق
• تعارضات تربیتی فرزندان
• کاهش نرخ ازدواج
• کاهش صمیمیت خانوادگی
• کاهش ارزش‌های فرهنگی- اجتماعی
• کاهش میل به ادامه زندگی مشترک
• تزلزل و نزول اخلاق اجتماع

   دیدگاه های چند فرهنگی در مورد خیانت زناشویی

مطالعات موجود به دلیل تعداد اندک شرکت کننده های با فرهنگ های مختلف و نبود نتایج هماهنگ در مورد نژاد های مختلف کاربرد محدودی را به وجود می آورد (بلو و هارت نت ،۲۰۰۵) . از آنجا که ممکن است فرهنگ یک زوج با فرهنگ زوج دیگر متفاوت باشد موضوع خیانت را با چالش هایی همراه می کند ودر نتیجه در مورد نقش ارتباطات خارج از تعهد ، تعارضاتی به وجود می آید . به عنوان مثال ترآس (۲۰۰۳) عنوان می کند که لاکاساچیکا یا خانه کوچک ، یک رسم آمریکایی لاتین است که مرد در حالی که ازدواج کرده ،یک خانواده و نیز همسر دیگری دارد . در بعضی از جوامع که پاکدامنی زن بسیار ارزشمند است خانواده ها ممکن است در مورد زنی که خیانت مرتکب شده مرگ را پیشنهاد کنند .

ترآس متذکر می شود در جوامع غربی که بنیاد های مسیحی دارند در مورد ارتباطات خارج از ازدواج شکیبایی محدودی وجود دارد . اگرچه جوامع غربی در رابطه با روابط خارج از زناشویی شکیبایی بیش تری دارند ولیکن ادامه این رابطه و غالب شدن این دیدگاه را تأیید نمیکنند . و اینکه نقطه نظرهای ذکر شده به وسیله ی تمامی افراد از گروه های فرهنگی مورد قبول نیست . با توجه به پژوهش های انجام شده در فرهنگ های متفاوت می توان نتیجه گرفت که مذهب و معنویت به عنوان بخش های تشکیل دهنده ی هویت افراد چه در گروه های اقلیت و چه در جمعیت کلی حائز اهمیت می باشد زیرا آموزش های اخلاقی بسیاری از مذاهب در خدمت ارتباطات صحیح مورد استفاده قرار می گیرد

آمار روابط فرازناشویی

آمار روابط فرازناشویی در کشور های مختلف و در دهه های اخیز متفاوت است در کشور ما آمار دقیقی از این روابط وجود ندارد اما می توان راهکارهایی برای کاهش این روابط و تحکیم بنیان خانواده پیشنهاد داد

راهکارهای کاهش روابط فرازناشویی

برگزاری دوره‌های آموزشی مهارت‌های جنسی زناشویی برای جوانان و میانسالان، نقش مؤثری در کاهش این روابط دارد. شیوه‌هایی مانند کتاب‌درمانی و فیلم‌درمانی نیز در این زمینه مؤثر است. فیلم‌هایی که از آغاز خیانت تا تمام‌شدن آن را نشان می‌دهند. همچنین آموزش تخصصی مشاوران که بدانند چگونه زوج‌درمانی کنند. پیش‌ نیاز کردن مشاوره قبل از ازدواج، تدوین پرسشنامه‌ای جهت سنجش طبع جنسی زوجین، برنامه‌ریزی برای فرهنگ‌سازی جدی در مورد استفاده از ماهواره، اینترنت و برگزاری کارگاه تفاوت‌های روانشناختی زن و مرد از دیگر راهکارهای کاهش روابط فرازناشویی است. در خصوص راهکارهای پیشگیری از روابط فرازناشویی می توان موارد ذیل را برشمرد:

1. انتخاب آگاهانه و مشاوره قبل از ازدواج
2. تغییر رویه استفاده نادرست از ماهواره و اینترنت
3. تهیه لیستی از نیازهای خود و مطرح‌کردن آن‌ها با همسر به صورت ماهانه یا هفتگی
4. گذاشتن وقت بیشتر برای همسر
5. حفظ حریم‌ها با دوستان
6. خودداری از ارتباط با جنس مخالف بدون اطلاع همسر
7. افزایش جاذبه فرهنگی ازدواج
8. افزایش کارکردهای خانواده
9. کاهش اختلاف و خشونت خانگی
10. افزایش اقتدار والدین
11. جلوگیری از فرسایش اعتماد اجتماعی در خانواده
12. مقدس شمردن نهاد خانواده
13. تقویت اخلاق اجتماعی
14. افزایش کنترل اجتماعی خانواده

چگونه در مورد روابط فرازناشویی با کودکان صحبت کنیم :

والدین باید درجه رسش یک کودک را ارزیابی کنند. ارزیابی اینکه پاسخ کودک به این خبرها ممکن است چه باشد و اینکه چگونه میتوانند اثرات منفی این خبرها را کم کرده و کودک را در این بحران مصون نگه دارند مهم است .

بهتر است به کودکان نگوییم :

توافق کلی در این مورد وجود دارد که بهتر است والدین روابط فرازناشویی را برای کودکان افشاء نکنند. زیرا والدین باید از کودکانشان در برابر مسائلی که هیچ کاری در مورد آن نمی توانند انجام دهند محافظت کنند. در پژوهشهایی که سوری و اسپرنکل (۲۰۰۴) انجام دادند به این نتیجه رسیدند که کودکان نباید در جلساتی که والدین در مورد موضوعات جنسی صحبت می کنند، شرکت نمایند . یافته ها پیشنهاد می کنند که والدین باید دقت زیادی را در تصمیم گیری به افشای خیانت والدین، به کودکان به خرج دهند مگر اینکه واقعاً ضروری باشد .

گلاس و استیهلی (۲۰۰۳) باور دارند که والدین باید تا آنجا که ممکن است اطلاعات کمی در مورد رابطه نامشروع به کودک بگویند. آنها دو استثناء را در نظر می گیرند :

1. اگر کودک بطور اتفاقی بحث والدین را در موارد خیانت بشنود یا اینکه شواهدی برای یک رابطه داشته باشد .
2. اگر کودک در خبرها و یا خارج از خانواده متوجه شود.

چگونه در مورد رابطه نامشروع با کودکان صحبت کنیم ؟

زمانی که کودکان از مشکلات درون خانواده آگاه می شوند نیاز است که تجربیات آنان اعتباریابی شود. آن ها نیاز دارند مطالبی را بگویند ، اینکه چگونه و با چه کسی مطرح کنند بسیار مهم است مطالب گفته شده و شیوه انتقال اطلاعات به اندازه ی اینکه چه کسی کنار گذاشته می شود و چه کسی شامل میشود مهم است و بر معنا یابی کودکان از رابطه و تلویحات آن اثر می گذارد.

متخصصان بالینی باید در مورد آنچه که به کودک گفته می شود به والدین کمک کنند و والدین نیاز دارند که با درمانگر برنامه ریزی کنند ، در مورد اینکه به کودک چه بگویند و چگونه زمانی که با کودک صحبت می کنند آرام باشند ، بهترین راه این است که در صورت امکان هر دو والد با کودک صحبت کنند ( بر اساس سن کودک و اطلاعاتی که کودک در این موارد دارد ) نیاز است که والدین منافع کودک را درنظر بگیرند و کودکان را در موقعیت جانبداری قرار ندهند. والدین نباید جزئیاتی که لازم نیست و یا ورای درک کودک است به آن ها بگویند بلکه باید با شیوه ای متناسب با سن کودک اطلاعات لازم را در اختیارش قرار دهند

آیا خرابی های حاصل از خیانت قابل ترمیم اند ؟

پاسخ : خوشبختانه در اغلب مواقع پس از شناخت و پی بردن به عوامل واقعی خیانت ، زندگی با واقع بینی بیش تری از گذشته به جریان می افتد و زوجین با کمک گرفتن از مشاور و اصول منطقی می توانند بر احساسات و هیجانات آنی غلبه کنند و از راهکارهای عقلانی استفاده کنند و از یک عمر پشیمانی در برابر تصمیمات احساسی نجات یابند .

منابع:

پاول ر.پلوسو (۱۳۹۵). پیمان شکنی: مداخلات درمانی برای بحرانهای زناشویی. ترجمه پریوش وکیلی ، احمد خالقی . تهران: انتشارات ارجمند

هادی ، کمال اورموی (۱۳۹۴) حلقه های گمشده در روابط زناشویی و خانواده. تهران : نشر درنا قلم

كاوه، س. (۱۳۹۵). همسران و بي وفايي و خيانت: بررسي عوامل مؤثر شناخت ويژگي‌ها و عوامل تشكيل دهنده و پيامدهاي ناشي از عارضه بي وفايي و خيانت ميان همسران. تهران: نشر سخن.

هارلي، و. اف و چالمرز، ج. (۱۳۹۶). رهايي از خيانتهاي زناشويي. ترجمه شمس الدين حسيني و الهام آرام نيا، تهران: نسل نو انديش.

Allen. E. S., & Atkins. D. C., (2018). The Association of Divorce and Extramarital Sex in a Representative U.S. Sample. Journal of Family Issues, 33(11) 1477-149
Allen, E. S., & Baucom, D. H., (2017). Adult attachment and pattern of extradyadic
involvement. Family Process, 43(4) 467-488.

Liu, C., (2018). A theory of marital sexual life. Journal of Marriage and Family, 62 (2) 363–۳۷۴٫

Mark, K. P., Janssen. E., Milhausen. R. R. (2016). Infidelity in Heterosexual Couples:
Demographic, Interpersonal, and personality-Related predictors of extradyadic sex.
Archives of Sexual Behavior, 40(5) 971-982.

Yucel, D. and Gassanov, M. A. (2017). Exploring Actor and Partner Correlates of
Sexual Satisfaction among Married Couples. Social Science Research, 39(5) 725-
۷۳۸٫